Wat is een burn-out en wat kan je eraan doen?

Wat is een burn-out, wat kan je eraan doen en hoe kan je deze voorkomen? Deze vragen beantwoorden we graag aan de hand van volgende video. Of lees verder voor meer informatie.

Hoe ontstaat een burn-out?

We vertrekken vanuit ons autonome zenuwstelsel. Dit is het systeem dat ervoor zorgt dat je kan vechten of wegrennen wanneer gevaar opduikt. Het zorgt ervoor dat je heel veel spierkracht ontwikkeling krijgt.

Je ademhaling versnelt, je hartslag verhoogt, je krijgt heel veel doorbloeding, vooral naar je armen en je benen, om te presteren. Maar je spijsvertering, die valt stil en je immuniteit vermindert. Dit omdat het allemaal zaken zijn die minder van belang zijn in de vecht of vlucht modus.

Vecht- en vluchtmodus

Het maakt voor ons systeem niet uit of het een fysieke of een mentale bedreiging is. Ons lichaam heeft dezelfde reactie. Met andere woorden, als jij met een conflict in je hoofd zit, een discussie met iemand hebt, jezelf minderwaardig vindt of heel veel deadlines hebt, dan zijn deze voor je brein ook allemaal bedreigingen.

Die bedreigingen gaan dezelfde reactie teweegbrengen als wanneer er bijvoorbeeld een beer achter je aan zit. En wat gebeurt er dan? Je orthosympathisch zenuwstelsel zorgt voor actie, voor genoeg kracht om te kunnen vechten of vluchten.

Nadat de bedreiging weg is doordat je gevlucht bent of gevochten hebt, komt je autonome zenuwstelsel weer in balans. De parasympathicus zorgt hiervoor. Deze doet het tegenovergestelde van de orthosympathicus. Je hartslag daalt weer, je ademhaling wordt rustiger, je spijsvertering werkt weer en je immuniteitssysteem komt weer in actie. Je volledige systeem gaat weer zijn normale gang van zaken.

Acute stress zorgt niet voor een burn-out

Het moment van stress is dan voorbij. Dit noemen we acute stress. Het is een moment van hevige actie, gevolgd door ontspanning en dus ook herstelling. Deze momenten van acute stress kunnen geen kwaad. Ons systeem is er echt wel op gebouwd.

Waar zit het probleem dan? In tegenstelling tot vroeger, hebben we niet 1 bedreiging elke paar weken, maar meerdere kleine bedreigingen per dag. Deze blijven ons voortdurend bij: op het werk, thuis in bed, enzovoort.

Vluchten is geen optie bij deze mentale bedreigingen. Wanneer je bijvoorbeeld een deadline hebt gehaald, liggen er al meerdere klaar om hun plek in je hoofd in te nemen. Hierdoor blijft de orthosympathicus gestimuleerd en blijf je dus in actiemodus.

Chronische stress is gevaarlijk

Hier staat dan weer tegenover dat de parasympathicus geen kans krijgt om in actie te komen en je te laten ontspannen en herstellen. Dit is hoe chronische stress ontstaat, waar in onze huidige maatschappij enorm veel voorkomt. Om onze waaier aan uitdagingen en doelstellingen te volbrengen, zowel in werk als privé, staan we chronisch paraat.

En daardoor krijgen we allerlei kwaaltjes zoals nekklachten, rugklachten, hoofdpijnen, maagdarmstoornissen, allerlei kleine ziektes, enzovoort. Omdat onze immuniteit verzwakt is, krijgen sommigen soms ook echt te maken met hartkloppingen, hyperventilatie of zelfs bewusteloos vallen.

Nog zaken waarmee je te kampen krijgt zijn bijvoorbeeld chaos in je hoofd, je niet meer kunnen concentreren, heel snel afgeleid zijn... Dit zijn allemaal bijwerkingen van chronische stress, wat duidelijk een probleem is. Maar toch hebben we stress ergens wel nodig.

Is er goede stress?

"Als ik geen stress heb, presteer ik niet."

Deze statement klopt gedeeltelijk. Als je te weinig belasting hebt, dan val je in verveling. Dit zorgt ervoor dat we nieuwe uitdagingen gaan zoeken. Op zich is dit goed omdat we ons bijvoorbeeld gaan engageren bijvoorbeeld bij een raad van bestuur, voor een sportvereniging, beginnen verbouwen, enzovoort.

Deze zaken geven je goede energie. Hier wil je steeds meer en meer van totdat je het ideale evenwicht gevonden hebt. De kunst is dit evenwicht te vinden omdat het nogal moeilijk in te schatten is. Dit is waar het voor velen misloopt. Als je dit wel voor elkaar krijgt, dan sta je op met energie, je kan je concentreren, je kan relativeren, je voelt je fysiek op en top in orde, je hebt je emoties in de hand, enzovoort.

Burn-out kan je voorkomen door grenzen te trekken

In je omgeving veranderen vaak zaken en omdat je je goed voelt, denk je dat je nog extra zaken aankunt. We kunnen geen grenzen meer trekken. En dus, als mensen ons dingen vragen, zeggen we ook altijd maar ja. Zo gaan we over onze grens heen en beginnen we de eerste symptomen te krijgen. Af en toe eens een kwaaltje, slecht slapen, hoofdpijn, prikkelbaar zijn... Dit komt in het begin sporadisch voor, maar dit zijn wel de eerste symptomen. Tijd om aan de alarmbel te trekken.

De meeste mensen staan daar niet bij stil, weten ook niet hoe ze dit moeten doen en gaan maar verder. Bij de meesten komen er altijd maar nieuwe dingen bij, ook al merken ze dat er iets niet helemaal juist zit.

Schiet in actie als je symptomen hebt!

"Het zal wel beteren."

We vinden altijd wel excuses, maar het betert niet. Vanzelf gaat er weinig opgelost geraken. Leuke zaken zoals trouwen, kinderen krijgen en promotie maken zijn positief, maar ook extra zaken. Die vragen ook extra energie. Energie die je eigenlijk al niet meer hebt. En dus gaan ze je eigenlijk overbelasten.

Hierdoor kan je gemakkelijk een trap naar beneden gaan en kom je in een zone waar je ziet dat je steeds meer stress signalen begint te krijgen en waarbij je merkt dat leuke dingen een karwei worden.

De trap van rendement en belasting

Zit je aan de bovenkant van deze trap, dan ben je vol energie en heb je veel zin om bijvoorbeeld naar een trouw te gaan. Je kijkt ernaar uit. Naast de trap zal je je geregeld afvragen of je wel moet gaan en of je dus niet gewoon kan thuisblijven.

Leuke dingen worden belastend en juist dat is een heel belangrijk signaal. De symptomen stapelen op. Als je in het begin op dat eerste stukje van de trap bent, is het af en toe eens hoofdpijn. Naarmate dat je naar beneden de trap gaat evolueren, krijg je meer en meer hoofdpijn.

Gevolgen van symptomen negeren

Het kan zijn dat één bepaalde kwaal heel frequent wordt, bijvoorbeeld elke dag hoofdpijn, maar het kan ook zijn dat je voortdurend andere kwaaltjes hebt. Een keer hoofdpijn, slecht slapen, maagdarmstoornissen... Dat zijn evengoed signalen dat je hier aan de rechterkant van de trap gekomen bent.

Als je niet luistert naar de signalen, ga je van kwaad naar erger. Dit kan weken duren of juist maanden, zelfs jaren. Vroeg of laat val je helemaal naar beneden en kom je in de alarmzone waar je zwaardere klachten krijgt. Denk aan een burn-out, depressie, hartinfarct, zware ziekten, enzovoort.

Doe er iets aan! Stop met negeren en voorkom dat de symptomen zich opstapelen en steeds ernstiger en frequenter worden. Bij een burn-out zegt je systeem eigenlijk continu 'Wat ben je moe!' Zo probeert je lichaam een herstel te forceren. Maar hoe herstel je van een burn-out?

De 4 fasen van burn-out herstel

Fase 1: Energie opbouwen

Er zijn verschillende fasen die we door moeten. De eerste fase is het terug opbouwen van je energie, zorgen dat je op de trap weer omhoog kan gaan. We leren je verschillende technieken aan om de parasympathicus te stimuleren zodat je balans weer in evenwicht geraakt. Want nu is deze verstoord en geraakt deze niet meer vanzelf hersteld. Dit omdat je chronisch in actiemodus zit.

Fase 2: Oorzaken van burn-out achterhalen

In de tweede fase kijken we welke oorzaken hiertoe geleid hebben. Dit kunnen zaken zijn die op je wegen, conflicten of bijvoorbeeld zaken waarbij de oorzaak bij jezelf ligt. 70 à 80% van de oorzaken liggen vaak bij jezelf. Overtuigingen, dingen die je jezelf oplegt, dingen die je moet doen, geen grenzen kunnen trekken, perfectionistisch zijn, een laag zelfbeeld hebben, enzovoort.

Fase 3: Oorzaken aanpakken

Nadat we de oorzaken achterhaald hebben, is het tijd voor de derde stap. We leren je methodes aan om deze oorzaken aan te pakken. Zo leer je anders reageren op je omgeving, andere doelen te stellen en weet je beter waar je naartoe wilt met je leven en hoe je dit moet aanpakken.

Fase 4: Hervallen in burn-out voorkomen

In de vierde fase gaan we voorkomen dat we hervallen. Dit omdat het grootste gevaar is dat je hervalt en weer in een burn-out sukkelt. Je zit niet meer aan de onderkant van de trap, maar na 1 of meerdere maanden zit je ook nog niet aan de top! Na het thuiszitten, gaan veel mensen weer gewoon werken, terwijl er niets gedaan is om de oorzaak aan te pakken.

Je weet niet echt wat 'normaal' is dus je gaat snel zeggen: 'Oké, opgelost, ik kan weer mijn best doen!' Zo riskeer je dat je in een vicieuze cirkel terechtkomt. Dit moet je zeker vermijden omdat een herval zorgt voor dezelfde problemen die je had, maar dan met een extra breuk in je zelfvertrouwen. Dit zorgt voor nog meer belasting en stress.

Laat je begeleiden bij burn-out!

Het is cruciaal om begeleiding in te schakelen. Zo doe je de juiste dingen op de juiste momenten en geraak je er zo snel mogelijk weer uit. Bij velen sleept het gemakkelijk 1 jaar aan, maar dat hoeft echt niet. Een paar maanden volstaan bij een goede begeleiding.

Burn-out begeleiding bij Prana Mental Excellence

Een burn-out pakken we aan door een weg te zoeken doorheen de 4 fasen. Zo krijg je weer energie, neem je jouw eigen oorzaken onder de loep en leer je ze herkennen en ten laatste ook aanpakken en voorkomen. Belangrijk is dat je weet dat de ene dieper zit dan de andere. Normaal gezien ben je met een goede begeleiding na een paar maanden weer op en top in orde. Zit je echt heel diep? Dan kan dit iets langer duren. Merk je dat je nog maar net de zijkant van de trap bereikt hebt? Dan kan het snel gaan.