Ben jij gevoelig voor kritiek?
Of ben je iemand die kritiek ziet als feedback, altijd klaar om te leren?
Of ben je iemand die onmiddellijk vindt dat de ander te veel commentaar heeft op jou?
In dit artikel wil ik nagaan hoe het komt dat mensen gevoelig zijn voor kritiek, hoe je vol mededogen naar jezelf en je overtuigingen kan kijken en kritiek kan omarmen als waardevolle feedback.
Kritiek. Pijnlijk of opbouwend?
We krijgen allemaal wel eens een opmerking of een puntje van kritiek. Terwijl de ene kritiek automatisch kan beschouwen als iets opbouwends, als feedback om te groeien, hebben anderen het gevoel dat ze constant aangevallen worden. Het lijkt wel een patroon in hun leven, het lijkt alsof er een briefje op hun voorhoofd hangt 'Geef maar kritiek op mij'. En dat is pijnlijk natuurlijk. Ook al vinden wij dat die persoon overdrijft, voor de persoon zelf is het pijnlijk. Soms vervallen mensen dan in de slachtofferrol, waar je nog verder mee van huis bent. In dat geval is oplossingen vinden, moeilijk.
Soms gaan mensen hun verdriet internaliseren. En dat zorgt ervoor dat de innerlijke wond blijft en dat de persoon onbewust gefocust is op wat de mensen nu weer zullen opmerken. Wat je aandacht geeft groeit en als jij gefocust bent op het krijgen van kwetsende commentaar zal jouw angstig onderbewustzijn jou attent en alert maken op mogelijke commentaar. En dan krijg je die natuurlijk.
De wond van het innerlijk kind
Een kind heeft behoeften en basisbehoeften, zoals affectie, aandacht, acceptatie, emotionele en fysieke veiligheid, structuur en voorspelbaarheid, stimulatie, sociale interactie en aanraking nodig. Ouders doen altijd wat ze kunnen. Vaak kunnen ouders, door hun eigen issues, niet voldoen aan de verwachtingen, de basisbehoeften van het kind. Kind afhankelijk geeft dat wonden. En de waarheid is dat perfecte ouders niet bestaan en dat iedereen ergens gekwetst werd. Iedereen heeft een innerlijk kind dat de gevoelens bij de ervaringen bijhoudt.
De pijn die je nu voelt als je een opmerking krijgt, een oude pijn is. Het is een herinnering aan een pijn van vroeger, toen je kind was. Toen jij jezelf niet kon verdedigen, toen je verondersteld werd om te zwijgen. En later kwam je in een soortgelijke situatie terecht. Je had je baan echt nodig en durfde de manager niet te antwoorden als hij kritiek op jou uitte. Waarschijnlijk was die kritiek opbouwend bedoeld, de meeste mensen willen ons niet opzettelijk kwetsen, maar door de vroegere wonden deed het pijn en voelde jij je slachtoffer. En juist die herhaling zorgde ervoor dat de wond nog verder ging etteren en zeer pijnlijk werd.
Iemand die zich in een dergelijke situatie bevindt, kent vaak het onderscheid niet tussen commentaar op het geleverde werk of commentaar op de persoon. Een vaak onbewuste herinnering kan de trigger zijn om je emotioneel het gekwetste kind te voelen.
Bij een opmerking vervallen mensen in beschermingsmechanismen. Of ze gaan in discussie en vechten terug om zichzelf te beschermen. Of ze lopen weg van de situatie, sluiten zich af, leggen de schuld bij zichzelf en wijzen zichzelf af. Of ze bevriezen. Ze blokkeren, voelen zich gekwetst maar reageren niet. Hun lichaam slaat die emotie wel op, dus vroeg of laat worden ze er weer mee geconfronteerd, als er een nieuwe trigger is. En de triggers blijven komen, zolang ze niet in communicatie gaan met hun onderbewuste brein.
Afwijzing toen en nu
Opmerkingen in het heden doen pijn omdat het kind van toen, het innerlijk kind, zich afgewezen voelt. Het gevoel van zelfafwijzing kan een diepgaand en langdurig effect hebben op een persoon. Het kan leiden tot een negatief zelfbeeld, een gebrek aan zelfvertrouwen en zelfrespect. Vaak gaan mensen die zich afgewezen voelen zichzelf gaan afwijzen. Dan wordt het moeilijk om positief over zichzelf te denken en zichzelf te accepteren. Deze mensen gaan constant vechten, vluchten of zelfs bevriezen. Dat betekent dat er veel energie gaat naar de innerlijke processen en dat deze mensen constant energie stoppen in het overschouwen van de omgeving en het reguleren van hun eigen emoties en dat is vermoeiend. Pijnlijk en vermoeiend.
Dit kan leiden tot verschillende negatieve gevolgen. Ten eerste kan het de mentale gezondheid beïnvloeden, wat resulteert in gevoelens van depressie, angst en eenzaamheid. Zelfafwijzing kan leiden tot sociale isolatie, omdat iemand het gevoel kan hebben dat ze niet goed genoeg zijn om anderen te ontmoeten of relaties aan te gaan.
Communicatie met je onderbewuste brein
Om ons brein te begrijpen, moeten we allereerst goed naar onszelf luisteren. Hoe spreek jij over jezelf? Zeg je dingen als: "Ik kan nooit iets goed doen, ik ben altijd de pineut"? Hoe spreek je over anderen? Zeg je bijvoorbeeld: "Mijn moeder bekritiseert me altijd"? Dat zijn generalisaties en overdrijvingen. Het is belangrijk om te weten dat overdrijvingen altijd emotioneel geladen zijn en er een overtuiging achter schuilt.
Overtuigingen bevinden zich in ons onderbewuste brein en sturen ons voor 95% van de tijd aan. Als je de overtuiging hebt dat je nooit iets goed kunt doen, zal je onderbewuste brein constant op zoek gaan naar voorbeelden die deze overtuiging bevestigen. Meer nog, je zal situaties aantrekken waarin je niets goed kunt doen.
Rationeel gezien kloppen deze overtuigingen niet. Iedereen doet namelijk iets goed. Maar weten alleen is niet voldoende. Het verandert niets aan de onbewuste drijfveren, de overtuigingen die je in stand houden. Als je van de overtuiging "Ik kan nooit iets goed doen" af wilt, moet je op zoek gaan naar complementaire overtuigingen die de situatie relativeren en je ondersteunen om je leven zonder verdedigingsmechanismen te leiden. Enkele ondersteunende overtuigingen zijn:
Ik ben goed en waardevol zoals ik ben.
Ik doe wat ik kan.
Ik sta open om elke dag te groeien.
Compenserende overtuigingen die specifiek betrekking hebben op gevoeligheid voor kritiek kunnen zijn:
Ik sta open voor de mening van anderen.
Ik accepteer dat anderen de dingen soms anders zien.
Ik kan leren van opmerkingen.
Er is geen falen, er is alleen feedback.
Ik accepteer dat mijn leidinggevende opmerkingen maakt over mijn werk.
Kritiek is waardevol
Het gevaar wanneer we niet openstaan voor opmerkingen van anderen, is dat we ook niet leren, niet bijleren en niet groeien in kennis en vaardigheden. Dit gebeurt wanneer we de emoties van ons innerlijk kind de overhand laten nemen. Ons innerlijk kind is een concept dat altijd aanwezig is in ons onderbewuste en de overhand zal hebben, zolang we de overtuigingen die we als kind hebben ontwikkeld niet vervangen door overtuigingen die ons als volwassene dienen.
Stop de zelfafwijzing door de juiste overtuigingen in te prenten, want juist die overtuigingen belemmeren je succes, rust en de weg naar een zinvoller leven. Beperkende overtuigingen houden je gevangen in angst, stress en onveiligheid, en maken van jou iemand die je niet wilt zijn. Ze weerhouden je ervan risico's te nemen, kansen te grijpen, doelen na te streven en uit angst voor mislukking of afwijzing risico's te nemen. Dit kan de groei en ontwikkeling belemmeren en iemand gevangen houden in een cyclus van negativiteit.
En dat is niet wat we willen. Een mens is geboren om zijn of haar volle potentieel te benutten en authentiek, volledig zichzelf te zijn in het leven waarvoor hij of zij geboren is.
En wat met critici?
Misschien is de persoon die kritiek geeft, iemand die het goed met je voorheeft. Meestal is dat zo. Misschien is de criticus een gekwetst persoon met een innerlijk kind dat behoefte heeft aan bevestiging en aandacht? Daarom is het goed om stil te staan bij wat mensen je aanreiken. Zorg er vooral voor om zo rustig mogelijk te blijven, vooral wanneer je in contact komt met bepaalde personen. Neem een extra powernap. Stel vervolgens vragen vanuit nieuwsgierigheid en verwondering.
"Wat bedoel je?
Over welk werk heb je het?
Wanneer merkte je dit op?
Wat verwacht je concreet van mij?"
Dit is de manier om te ontdekken waar die plotselinge kritiek vandaan komt. Is het een opmerking die voortkomt uit het innerlijk kind van de ander, of is het een opmerking waar jij van kunt leren?
"Het is niet door anderen naar beneden te halen dat we groeien" is een waardevolle quote om in gedachten te houden. Misschien heeft die persoon zelf ook complimenten of bevestiging nodig. Geef ze dan!
Bij stress wordt de verbinding tussen mensen verbroken.
Mensen die gestrest zijn, zien vaak niets goeds meer in anderen, en soms zelfs niet in zichzelf. In gezinnen en bedrijven waar stress domineert, zijn er meer conflicten en gebeuren er zelfs meer ongevallen. Het enige wat we deze mensen kunnen aanraden, is om die stress aan te pakken. Pas wanneer mensen weer rust kunnen ervaren in hun geest en hun lichaam, kunnen ze aan zelfreflectie doen en stilstaan bij hoe ze zelf reageren. Als ze fouten maken, kunnen ze zich afvragen wat de oorzaak is, hoe het komt. Misschien zijn ze ook met te veel bezig, is het te druk. Alleen als ze de waarheid onder ogen zien, kunnen ze inzicht verkrijgen en oplossen wat er op te lossen valt. En dat is moedig en het enige ecologische, goede voor henzelf en de ander, wat ze kunnen doen. Verbinding is een basisbehoefte, en het eerste wat er gebeurt bij stress, is dat mensen op zichzelf worden aangewezen en zich gaan gedragen als tegenstanders.
De wereld begint en eindigt in jouw brein
Als afsluiter wil ik graag een waardevolle tip delen die effectief is. Soms ervaren we veel stress in relatie tot bepaalde personen. We zijn al gestrest lang voordat we in contact komen met die persoon, en ook nog lange tijd daarna.
Hier zijn enkele voorbeelden:
Op zondag ga je op bezoek bij je moeder, een vat vol frustraties, en je draagt die gedachten de hele week met je mee. In dit geval zijn de gedachten over je moeder erger dan het gedrag van je moeder zelf.
Je piekert maanden van tevoren over een mogelijk negatief evaluatiegesprek. Hierbij ervaar je niet alleen angst voor de evaluatie of de evaluator, maar ook door je eigen gedachten over die situatie.
Zijn er mensen die jou triggeren? Geef ze aandacht. Houd gedurende 30 dagen een boekje bij en schrijf elke dag met mededogen een aantal goede eigenschappen van die persoon op. Richt je op de kleine dingen die goed zijn. Blijf volhouden en wees alert in de omgang met die persoon. Het kleinste positieve detail is belangrijk. Op die manier stuur je je eigen positieve energie naar die persoon, en waar je aandacht aan besteedt, zal groeien.
Moet jij de eerste zijn? Iemand moet de wijste zijn, en weet je, voor een gelukkig en rustig leven doe je alles. Dit vergt slechts een kleine inspanning met grote gevolgen. Liefde geven en het positieve zien in een ander is een teken van kracht. Geloof me, het werkt.
Podcast
De tekst en de podcast vullen elkaar aan. De blog is geen vertaling van de podcast maar een aanvulling.
Oefening baart kunst
Overtuigingen aanpakken zorgt ervoor dat je terug controle krijgt over jouw leven. Als je de technieken kent om overtuigingen te veranderen, kan je daar nu mee aan de slag. Succes!
Zo niet, help ik je graag en wil je graag laten zien hoe je je krachtige beperkende overtuigingen zelf kan aanpakken.
- Schrijf je in voor het gratis online webinar via Prana.be/overtuigingen .
Vul je naam en e-mailadres in en je krijgt een uitnodiging. - Download het gratis e-book.
- Beluister de podcast ‘de kracht van overtuigingen’ om je te laten inspireren tot het vinden van jouw beperkende overtuigingen. Je vindt deze podcast in spotify, Apple podcast, google podcast, podcastaddict en op onze website: https://prana.be/podcast.
- Ga naar https://prana.be/angst en download een lijst met overtuigingen die je kan gebruiken om aan jezelf, je angst en je weerstand te werken.
